Tiếp tục với CIA Michał Goleniewski

Khi ở Hoa Kỳ, Goleniewski đưa ra một số tuyên bố cực kỳ khó tin khiến nhiều người nghi ngờ liệu ông có phải sĩ quan tình báo không. Tháng 2 năm 1966, Goleniewski nói trong số điệp viên Liên Xô có thủ lĩnh Gestapo được cho là còn sống Heinrich Muller (có lẽ đã chết vào ngày 1 hoặc 2 tháng 5 năm 1945) và Reichsleiter Martin Bormann (tự sát ngày 2 tháng 5 năm 1945, hài cốt được tìm thấy năm 1972), cũng như người đứng đầu Gestapo ở Danzig là Jakob Löllgen.[136] Tiếp theo, ông gộp cả người đứng đầu SS Gottlob Berger vào đó, cho rằng tất cả lãnh đạo Đức Quốc xã trên đều là thành viên một tổ chức bí mật do Hitler thành lập năm 1944, tổ chức này cam chịu thất bại trong Thế chiến thứ hai và quyết định tham gia cùng Liên Xô trong cuộc chiến chống lại phương Tây.[137] Ngoài ra, Goleniewski còn nói KGB tuyển mộ được Ngoại trưởng Hoa Kỳ tương lai Henry Kissinger[138] (năm 1963, ông đề cập rằng Kissinger làm việc cho KGB dưới mật danh "Bor"[76] hoặc "Đại tá Boer"[139] và lặp lại tuyên bố này vào năm 1972[83]), giám đốc MI5 1956-1965 Roger Hollis,[97] giám đốc MI5 về sau (1972-1979) Michael Hanley[76] ("Harriet")[140] và thậm chí cả nhà lãnh đạo tinh thần Iran Ruhollah Khomeini.[141] Về sau, nguồn tin của Pháp và Trung Quốc cho biết tình báo Liên Xô có ý định tuyển mộ Kissinger năm 1945 để ngăn cản Trung Hoa Dân Quốc nối lại quan hệ với Hoa Kỳ, nhưng cuối cùng đã thất bại.[83] Tháng 8 năm 1976, sau khi đã nghỉ việc, Goleniewski tuyên bố rằng Reinhard Heydrich đã giả chết năm 1942 và chuyển đến Hoa Kỳ dưới vỏ bọc nhà báo Guy Richards của Tạp chí New York.[142]

Những tuyên bố của Goleniewski về "điệp viên KGB" thậm chí nằm vùng ngay tại Langley được đưa lên phương tiện truyền thông không chỉ một lần, nhưng nhiều người cho là "hoàn toàn vô nghĩa".[16] Nhân viên MI5 Peter Wright viết rằng Goleniewski khi ấy là "điên rồ",[143] còn Kissinger trong một phỏng vấn năm 1989 gọi Goleniewski là "thằng điên".[144] Một số nhà nghiên cứu còn cho rằng Goleniewski bắt đầu mắc chứng tâm thần phân liệt.[145] Trùm phản gián CIA James Angletongiám đốc CIA về sau Richard Helms coi Goleniewski tung tin sai lệch là do KGB dự liệu.[146] Theo đó, KGB tuyển mộ và hy sinh những con tốt gián điệp để bảo vệ những thứ khác thực sự có giá trị hơn.[143] Tác giả Chapman Pincher trích dẫn ý kiến từ MI5 cho rằng KGB gây áp lực năm 1963 khiến Goleniewski tung tin thất thiệt dù trước đó từng cung cấp tin tức chân thực chính xác.[147] Đại tá Witold Sienkiewicz của Ba Lan nói thông tin Goleniewski cung cấp khiến các điệp viên không quan trọng lắm bị lộ thì chính xác hơn rất nhiều so với các tin còn lại,[148][149] Đại tá biên phòng Henryk Piecuch cũng có những phát ngôn tương tự, cho biết Władysław Gomułka nhất quyết yêu cầu trừ khử Goleniewski, nhưng cáo buộc KGB can thiệp để không thi mà không có căn cứ.[147]

Về sau, Goleniewski lập luận rằng tất cả các tổ chức chống cộng theo chủ nghĩa dân tộc Ba Lan ra đời trong khoảng năm 1948-1952 và được CIA tài trợ khoảng 1,18 triệu đô la, trên thực tế lại là tấm bình phong do Liên Xô và Ba Lan tạo ra để cài điệp viên thâm nhập phương Tây, hoặc thành viên chống cộng khi bị bắt cũng bị ép buộc phải cộng tác với tình báo Ba Lan.[137] Vấn đề này thực ra cũng có phần cơ sở hợp lý, như năm 1948-1952, Ba Lan thực sự đã tiến hành Chiến dịch Cerazy (tiếng Ba Lan: Operacja Cezary) dùng cái bẫy phát thanh giả dạng tổ chức Tự do và Độc lập nhằm đưa thông tin sai lệch cho CIASIS.[83] Goleniewski đề cập đến sự tồn tại của bộ phận "D" thuộc tình báo nước ngoài KGB liên quan đến việc cung cấp thông tin sai lệch cho tình báo đối thủ.[150] Ông cũng cho rằng CIA đã bí mật chuyển 1,2 triệu đô la một số đặc vụ KGB nằm vùng đảng viên Đảng Cộng sản Hoa Kỳ và Ý.[151] Goleniewski làm việc cho CIA đến năm 1964, một số nguồn đôi khi nhắc không chính xác đến ngày làm việc cuối là 14 tháng 12 năm 1963.[65] Ông giải mật nội dung vi phim cho Hoa Kỳ, chỉ điểm tên điệp viên Liên Xô hoạt động tại châu Âu và mô tả kỹ thuật, cách thức tuyển mộ của KGB và các cơ quan tình báo khối phía Đông.[114] Chính thức thì thỏa thuận cộng tác của Goleniewski với CIA hết hạn ngày 14 tháng 1 năm 1964, nhưng ngày 17 tháng 10 năm 1963 hai bên đạt được thống nhất tiếp tục.[123] Một số nguồn tin cho rằng Goleniewski tự nguyện nghỉ việc nhưng các nguồn khác khẳng định ông bị CIA thải loại do bê bối tiểu sử cũng như mạo danh Tsesarevich Aleksey Nikolayevich[152] với những tuyên bố khiến người Mỹ khó xử.[151] Tác giả Angleton nói CIA chưa bao giờ gặp phải một kẻ đào tẩu có tiểu sử đời sống phức tạp như vậy.[153]

Tài liệu tham khảo

WikiPedia: Michał Goleniewski https://web.archive.org/web/20191222112147/https:/... https://katalog.bip.ipn.gov.pl/informacje/69047 https://web.archive.org/web/20221005143530/https:/... https://www.theguardian.com/world/2021/may/23/spy-... https://web.archive.org/web/20201226133552/https:/... https://www.telegraph.co.uk/obituaries/2020/12/26/... https://web.archive.org/web/20200903003232/https:/... https://www.telegraph.co.uk/books/non-fiction/ethe... https://web.archive.org/web/20220331133705/http://... https://web.archive.org/web/20170123123210/https:/...